Głowa długa bicepsa – różne patologie ścięgna

Autor: RAFAŁ CZEPUŁKOWSKI
Konsultacja merytoryczna: MACIEJ PAWLAK
Data dodania 18.03.2021
Data ostatniej aktualizacji 10.07.2023

Spis treści:

Ból barku wywołany patologią ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego (LHBT) jest dość powszechny u sportowców trenujących konkurencje rzutowe oraz u sportowców z powtarzającymi się pozycjami z rękoma nad głową. Należą do nich siatkarze, piłkarze ręczni, tenisiści, pływacy, a także, crossfitowcy i gimnastycy. Patologie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego mogą mieć charakter przewlekły, wynikający np. z zapalenia ścięgna lub pochewki, a także mieć przebieg traumatyczny, związany z pełnym zerwaniem.

Spis treści:

Anatomia

Mięsień dwugłowy ramienia, popularnie nazywany bicepsem, składa się z dwóch brzuśców, które w części dystalnej przyczepiają się do guzowatości kości promieniowej. W części bliższej, ścięgno głowy krótkiej wraz z mięśniem kruczo-ramiennym przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki, natomiast ścięgno głowy długiej bicepsa przechodzi przez rowek głowy długiej bicepsa, pomiędzy guzkiem większym i mniejszym, zawija się na głowie kości ramiennej i przyczepia się do panewki. Ścięgno ma wyjątkowe cechy anatomiczne i biomechaniczne, które sprawiają, że jest bardzo wrażliwe, a z powodu swojego przebiegu, ścięgno głowy długiej bicepsa (long head of the biceps tendon – LHBT) jest poddawane różnym siłom i może w jego obrębie dochodzić do wielu patologii. Dlatego głowa długa bicepsa od dawna jest uznawana za częste źródło bólu barku.

Patologia ścięgna głowy długiej bicepsa

Patologia ścięgna głowy długiej bicepsa

Biceps jest mięśniem dwustawowym, działającym zarówno na staw łokciowy, jak i na staw ramienny. W obu przypadkach mięsień ten głównie pełni funkcję zginacza, przy czym jego działanie w stawie ramiennym jest znacznie słabsze. Funkcja głowy długiej bicepsa jest niewielka, głównie uczestniczy w odwodzeniu i obracaniu ramienia do wewnątrz. Jednak przebieg tego ścięgna, to że zawija się na głowie kości ramiennej i przechodzi przez rowek, predysponuje go do różnego rodzaju patologii. Przy samym przyczepie głowy długiej bicepsa do panewki występują uszkodzenia typu SLAP (szerzej opisane w innym artykule Rehasport). Przy wejściu do rowka bardzo często występują zmiany degeneracyjne i zmiany zapalne, które w efekcie powodują uszkodzenia i nawet zerwania na tej wysokości. Patologie głowy długiej bicepsa można podzielić na: przewlekłe i na ostre.

Do patologii przewlekłych zaliczamy różnego rodzaju zapalenia związane z ułożeniem anatomicznym ścięgna, które przebiega w okolicy kaletki podbarkowej i ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z zapalnie zmienioną kaletką lub ścięgnem, to ten stan zapalny bardzo często dotyczy też głowy długiej bicepsa. Drugą patologią przewlekłą jest niestabilność głowy długiej bicepsa. Z różnych powodów, np. częściowe uszkodzenie któregoś ze ścięgien rotatorów (nadgrzebieniowego czy podłopatkowego) lub uszkodzenie więzadeł, które utrzymują głowę długą bicepsa w rowku, to ścięgno może się zdestabilizować. W efekcie może ono przeskakiwać przez guzek mniejszy lub guzek większy, powodując najpierw stan zapalny tej okolicy barku, a także zerwanie.

Do patologii ostrych zalicza się zerwanie głowy długiej bicepsa, które zdarza się dość często. Dochodzi do tego głowie w przebiegu zmian degeneracyjnych tego ścięgna. Zdrowe ścięgno głowy długiej z reguły się nie zrywa. Warto podkreślić, że patologia głowy długiej bicepsa bardzo często jest patologią towarzyszącą uszkodzeniu ścięgna rotatorów i zapaleniu kaletki podbarkowej, co wymaga kompleksowego leczenia. Mówi się, że ta patologia jest jedną z najczęstszych przyczyn problemu z barkiem z jakim zgłaszają się pacjenci do ortopedy.

https://sklep.rehasport.pl/ortopeda-bark

Typowe objawy przy patologii ścięgna głowy długiej bicepsa

  • dolegliwości bólowe,
  • ograniczenie ruchu, szczególnie rotacji wewnętrznej – sięganie do tyłu, wkładanie ręki w rękaw, rotacji zewnętrznej z odwiedzeniem – pacjentki mają problemy z zapięciem stanika,
  • przeskakiwanie,
  • ból palpacyjny rowka głowy długiej bicepsa.

Diagnostyka

Postawą diagnostyki jest prawidłowo przeprowadzone badanie przedmiotowe, które pozwala zaoszczędzić czas w przypadku konieczności leczenia operacyjnego. Lekarz może wykonać kilka testów np.: próbę Speeda lub próbę Yergasona.

Próbę Speeda wykonuje się w pozycji stojącej z kończyną górną luźno zwisającą wzdłuż tułowia i przedramieniem ustawionym w supinacji. Lekarz jedną ręką przykłada opór w okolicy nadgarstka, a drugą stabilizuje bark pacjenta. Badany wykonuje ruchu zginania w stawie ramiennym (staw łokciowy wyprostowany) do kąta 60 stopni. W przypadku pojawienia się dolegliwości bólowych w okolicy stawu
ramiennego możemy podejrzewać uszkodzenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.

Próbę Yergasona również wykonuje się w pozycji stojącej ze stawem łokciowym ustawionym w zgięciu pod kątem 90 stopni, w pronacji przedramienia. Lekarz jedną ręką stabilizuje staw ramienny pacjenta, a drugą przykłada opór na dalszej części przedramienia. Badany wykonuje ruchu supinacji przedramienia i rotację zewnętrzną w stawie ramiennym. Jeśli w momencie przeciwstawiania się przykładanemu oporowi występuje dolegliwość bólowa, może to świadczyć o uszkodzeniu głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.

Podczas diagnostyki lekarz może rozszerzyć badanie fizykalne o diagnostykę obrazową. Początek patologii głowy długiej mięśnia dwugłowego oraz przebieg śródstawowy można zobaczyć za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI). Natomiast w przypadku niestabilności spowodowanej uszkodzeniami, bardziej skuteczne jest USG, ponieważ jest badaniem dynamicznym, które może wyraźniej pokazać niestabilną część ścięgna. Najdokładniejszym badaniem patologii głowy długiej mięśnia dwugłowego jest artroskopia.

Leczenie

W leczeniu większości patologii ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego dobre rezultaty daje kompleksowa fizjoterapia. Wyjątkiem mogą być uszkodzenia strukturalne z objawami niestabilności ścięgien lub zerwanie stożka rotatorów. Czasami, w przypadku długotrwałego zapalenia, konieczne jest wstrzyknięcie steroidu. Zerwanie ścięgna głowy długiej bicepsa bardzo rzadko wymaga leczenia operacyjnego. Zabieg wykonuje się głównie u młodych sportowców lub w sytuacjach, szczególnych. Operacyjnie leczone są patologie przewlekłe, gdzie lekarz może wykonać tenotomię (przecięcie głowy długiej bicepsa) lub tenodezę (zabieg polegający na ustabilizowaniu głowy długiej bicepsa i wyłączeniu z mechanicznej pracy barku). Dzięki temu „wyciszany” jest stan zapalny, pozbawiając pacjenta bólu.

Powiązane artykuły:

Poznaj inne możliwe urazy i kontuzje barku.

Bibliografia:

Autor
RAFAŁ CZEPUŁKOWSKI
RAFAŁ CZEPUŁKOWSKI

Specjalista do spraw content marketingu, dziennikarz sportowy i medyczny. Redaktor naczelny magazynu „Poradnik Zdrowie i Sport”, członek Dziennikarskiego Klubu Promocji Zdrowia, współtwórca wielu artykułów medycznych z zakresu ortopedii i urazowości w sporcie.

Czytaj więcej
Konsultacja merytoryczna
MACIEJ PAWLAK
MACIEJ PAWLAK

Lekarz w klinice Rehasport, specjalizuje się w ortopedii i traumatologii narządu ruchu z ukierunkowaniem na staw kolanowy, biodrowy i barkowy. Międzynarodowy trener chirurgii barku i kolana prowadzący praktyczne kursy dla ortopedów zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Czytaj więcej