Staw ramienny - budowa
Staw ramienny to największy staw w obrębie kończyny górnej, łączący ją z obręczą barkową. Jest stawem kulistym charakteryzującym się szerokim zakresem ruchomości w wielu kierunkach: zgięcie i wyprost, odwodzenie i przywodzenie, rotacja zewnętrzna i wewnętrzna. W związku z dużą ruchomością i rozbudowaną strukturą anatomiczną jest on podatny na różnego rodzaju urazy i kontuzje. Głowa kości ramiennej jest znacznie większa od jamy panewki, której zagłębienie powiększa obrąbek stawowy. Górna część obrąbka połączona jest bezpośrednio ze ścięgnem głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia. Część włókien przyczepu tego mięśnia wnika w okolicę obrąbka. Dlatego w przypadku urazu najczęściej dochodzi do równoczesnego uszkodzenia ścięgna i części obrąbka.
Podział uszkodzeń typu SLAP:
I – zwyrodnienie lub wystrzępienie obrąbka stawowego bez cech jego niestabilności;
II – najczęściej spotykany (50% przypadków) polega na oderwaniu się górnej części obrąbka od panewki;
III – uszkodzenie typu „rączki od wiadra” z pozostawieniem części ścięgna i obrąbka przyłączoną do panewki;
IV – pęknięcie typu „rączki od wiadra” rozszerzające się na ścięgno mięśnia dwugłowego.
Przyczyny uszkodzeń obrąbka stawu ramiennego typu SLAP
Uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego typu SLAP najczęściej występuje u sportowców trenujących konkurencje rzutowe, w bardzo dużym procencie dotyczy miotaczy, wykonujących ruch miotający ponad głową (rzut oszczepem, dyskiem, pchnięcie kulą, a także koszykówka, siatkówka, tenis lub baseball) Etiologia nie jest do końca jasna, przypisuje się kilka możliwych mechanizmów uszkodzenia. Większość przypadków związana jest z mikrouszkodzeniami, które kumulując się doprowadzają do SLAP. Spora też grupa pacjentów zgłasza się do kliniki z uszkodzeniem tego typu po działaniu bezpośredniej siły zewnętrznej na bark np. uderzenie w trakcie upadku. Inną sytuacją powodującą uszkodzenie typu SLAP jest bardzo silne pociągnięcie za ramię w sytuacji, gdy opadamy z wysokości i nagle złapiemy się np. za drążek. Do urazów tego typu dochodzi też u osób podnoszących na siłowni ciężary w nieprawidłowy sposób. Wracając do wspomnianych wcześniej miotaczy, do rozerwania obrąbka lub uszkodzenia mięśnia dochodzi w momencie wyrzutu, kiedy mięsień dwugłowy wyhamowuje wyprost łokcia.
Uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego typu SLAP - objawy
- odczucie przeskakiwania, blokowania lub trzeszczenia,
- zmniejszony zakres ruchu,
- ból przy ruchu barku lub przy utrzymywaniu barku w określonych pozycjach,
- ból przy podnoszeniu przedmiotów, szczególnie nad głową,
- ból podczas leżenia na chorym barku,
- przeszywający ból połączony z utratą kontroli kończyny podczas maksymalnej rotacji zewnętrznej połączonej z odwiedzeniem,
- zmniejszenie siły barku,
- większości uszkodzeń typu SLAP towarzyszą inne zmiany patologiczne barku: rozerwanie pierścienia rotatorów czy niestabilność stawu.
Diagnostyka w uszkodzeniach obrąbka stawu ramiennego typu SLAP
Podstawą diagnostyki jest wywiad lekarski. Ortopeda będzie pytał o to, czy pacjent pamięta konkretny uraz lub czynności, które powodują ból barku, a także o najczęstsze objawy i w jakich sytuacjach się pojawiają. Następnie przeprowadza się badanie przedmiotowe, podczas którego sprawdza się zakres ruchu, siłę i stabilność barku. Lekarz może wykonać również określone testy, umieszczając ramię w różnych pozycjach, aby wywołać objawy bólowe. Diagnostyka obrazowa opiera się na zdjęciach rentgenowskich, aby upewnić się, że nie ma innych problemów w ramieniu, takich jak złamanie. Kolejnym badaniem jest rezonans magnetyczny (najczęściej robiony z kontrastem), pokazujący tkanki miękkie, takie jak obrąbek stawowy. Diagnoza uszkodzenia obrąbka stawu ramiennego typu SLAP czasem bywa problematyczna ponieważ objawy często przypominają inne patologie stawu ramiennego.
Leczenie w uszkodzeniach obrąbka stawu ramiennego typu SLAP
W większości przypadków początkowe leczenie urazu SLAP jest nieoperacyjne. Lekarz może przypisać niesteroidowe leki przeciwzapalne zmniejszające ból i obrzęk. Następnie wdraża się fizjoterapię. Odpowiedni program ćwiczeń przygotowany przez wykwalifikowanego rehabilitanta wzmocni ramię i przywróci ruchomość w stawie. Niestety w wielu przypadkach leczenie zachowawcze nie daje zadowalających rezultatów. Leczenie operacyjne uszkodzeń typu SLAP zależy od rozpoznania, czy doszło do oderwania przyczepu mięśnia dwugłowego lub przednio-górnej części obrąbka stawowego. W przypadku uszkodzenia typu I i III wykonuje się czyszczenie wystrzępionych części obrąbka bez potrzeby szycia. Zabieg naprawczy przy uszkodzeniu typu II polega na artroskopowym zszyciu i przymocowaniu danego fragmentu za pomocą specjalnych implantów. SLAP typu IV, w przypadku uszkodzenia większej części, dokonuje się szycia ścięgna oraz przyszycie obrąbka.
Rehabilitacja po zabiegu chirurgicznym
Pierwszy okres po operacji nastawiony jest na gojenie się struktur oraz ochronę ramienia. Operowana kończyna przez cały czas powinna być unieruchomiona w ortezie ramiennej przez 2 do 6 tygodni po zabiegu. Okres ten zależy od ciężkości urazu i złożoności operacji. Gdy ból i obrzęk ustąpią rozpoczyna się program fizjoterapii dostosowany specjalnie do danego urazu. Jest on skoncentrowany przede wszystkim na przywróceniu elastyczności, aby zapobiec sztywności barku. Pełen bierny zakres ruchu uzyskuje się w ciągu 10-14 dni po zabiegu. Ruchy czynne możliwe są dopiero po 8 dniu od zabiegu. Z czasem do rehabilitacji stopniowo dodawane są ćwiczenia wzmacniające obręcz barkową. Jeśli rehabilitacja przebiega zgodnie z planem, pacjent może powrócić do aktywności sportowej pomiędzy 7 a 10 tygodniem po zabiegu operacyjnym. W przypadku miotaczy powrót do treningu rzutowego może nastąpić w okresie 3 do 4 miesięcy po operacji.
Masz objawy uszkodzenia typu SLAP? Znajdź ortopedę z Rehasport w popularnych lokalizacjach: |
Rokowanie
Program rehabilitacyjny po zabiegu operacyjnym uzależniony jest głównie od wielkości ingerencji chirurgicznej w naprawę przyczepu ścięgna mięśnia dwugłowego.
Powiązane artykuły:
Poznaj inne możliwe urazy i kontuzje barku.
Bibliografia:
- "Medycyna sportowa - Współczesne metody diagnostyki i leczenia" - Wydawnictwo Lekarskie PZWL - Redakcja naukowa Patrick J. McMahon
- Poradnik Fizjoterapeuty - "Czym jest uszkodzenie barku typu SLAP? Objawy, przyczyny i metody leczenia" - dr Sadja Vanjara
- "Biomechanical analysis of isolated type II SLAP lesions and repair" - Vahé R., Panossian MD, Teruhisa, Mihata MD, James E.Tibone MD, Michael J., Fitzpatrick MD, Michelle H., McGarry MS, Thay Q., Lee PhD - Journal of Shoulder and Elbow Surgery - Volume 14, Issue 5, September–October 2005, Pages 529-534
- Sports-Health - "SLAP Tear Shoulder Injury and Treatment" - Terry Gemas, MD - 2016
- Ortho Bullets - "SLAP Lesion" - Matthew J., Steffes MD, Patrick C., McCulloch MD, Orthobullets Team - 2021