Gęsia stopka

Autor: RAFAŁ CZEPUŁKOWSKI
Konsultacja merytoryczna: DOMINIK SOJAK
Gęsia stopka – sama nazwa może być nieco myląca, gdyż problem ten dotyczy kolana, a nie stopy, jak ona sugeruje. Syndrom gęsiej stopki odnosi się do zespołu objawów bólowych zlokalizowanych w obrębie około 5 cm poniżej przyśrodkowej strony stawu kolanowego. Jest to miejsce łączenia się końcowych przyczepów trzech mięśni: krawieckiego, smukłego i półścięgnistego. Przyczepy te łączą się z powięzią kości piszczelowej tworząc łącznotkankową taśmę ścięgnistą, która swoim wyglądem przypomina błonę występującą między palcami gęsi. Stąd jej nazwa.

Podstawową funkcją mięśni tworzących gęsią stopkę jest zginanie stawu kolanowego, rotacja uda do wewnątrz oraz dynamiczna stabilizacja kolana przeciwdziałająca koślawieniu kolan. Schorzenie to jest bardzo często spotykane u długodystansowych biegaczy, gdy pod wpływem występowania nadmiernego tarcia może powstać lokalny stan zapalny struktur okołostawowych (kaletki, ścięgien mięśni kulszowo-goleniowych).

Gęsia stopka - objawy

Typowymi objawami gęsiej stopki jest ból zlokalizowany po przyśrodkowej stronie stawu kolanowego pojawiający się często w nocy, oraz miejscowa sztywność nad ranem przez więcej niż godzinę, bolesność przy dotyku lub miejscowy obrzęk. Ból nasila się podczas chodzenia po schodach, a także siadania na krześle i wstawania z niego, czy wysiadania z samochodu. Objawy te nie muszą występować jednocześnie, aby stwierdzić zapalenie w obrębie rejonu gęsiej stopy. Niektórzy odczuwają symptomy jedynie podczas biegania, gdy przyczepy mięśniowe ulegają podrażnieniu przez nieprawidłowe ustawienie biomechaniczne kończyny dolnej lub błędną technikę biegu.

W zależności od tego, w jakim stopniu mięśnie kontrolujące ustawienie biomechaniczne kończyny są wydolne, ból może pojawiać się na początku, w trakcie lub na końcu przebytego dystansu. Nie bez znaczenia jest również intensywność treningów – okres zwiększenia obciążeń może być przyczyną zapoczątkowania dolegliwości. Ważna jest w tym przypadku dokładna diagnostyka, gdyż dolegliwości mogą pochodzić również z uszkodzonej łąkotki przyśrodkowej, zmian zwyrodnieniowych przyśrodkowego przedziału stawu kolanowego, uszkodzenia więzadła pobocznego przyśrodkowego, czy zapalenia tkanki tłuszczowej w obrębie przyśrodkowej strony stawu kolanowego.

Dominującymi objawami zapalenia gęsiej stopki są:

  • ból o umiarkowanym nasileniu
  • ból nasilający się podczas aktywności fizycznej- zwiększony dyskomfort w godzinach porannych
  • zwiększone napięcie mięśni gęsiej stopy
  • miejscowy obrzęk

Gęsia stopka - przyczyny

Przyczyna często leży w biomechanice ustawienia kości udowej – zwiększenia przodopochylenia miednicy, rotacji wewnętrznej kości udowej, nadmiernej pronacji tyłostopia, są to czynniki predysponujące do urazu. Przejawia się to koślawieniem kolan, nadmiernym zgięciem tułowia w stawach biodrowych (pochyleniem ciała w przód) podczas biegu, czy zapadaniem się łuku podłużnego stopy. Syndrom ten powoduje najczęściej połączenie koślawości kolan z niestabilnością więzadłową potwierdzoną przez specjalne testy ortopedyczne. Zazwyczaj przyczyną nieprawidłowego ustawienia struktur kostnych podczas pracy dynamicznej jest osłabienie siły i wytrzymałości mięśniowej obręczy miednicznej, grupy mięśni kulszowo-goleniowych, mięśnia czworogłowego oraz przywodzicieli stawu biodrowego. Istotnym czynnikiem jest również możliwość wykonywania pracy ekscentrycznej (kontrolowane wydłużanie mięśnia) przez mięśnie grupy kulszowo-goleniowej. Taki rodzaj pracy jest kluczowy dla utrzymania prawidłowej kontroli podudzia podczas hamowania jego wyprostu w kończynie wykrocznej podczas biegu.

Częstą przyczyną zapalenia gęsiej stopki, szczególnie u biegaczy, mogą być błędy treningowe (w tym brak rozgrzewki), przetrenowanie, lub trenowanie pomimo wyraźnej dysfunkcji stawu kolanowego i ograniczonych zakresów ruchu, a także niewłaściwa technika wykonywanych ćwiczeń oraz źle dobrane buty biegowe.

Jak leczyć gęsią stopkę? 

W początkowym stadium, przy dużych dolegliwościach bólowych, stosuje się zmniejszenie obciążeń treningowych tak, by nie prowokowały ani nie nasilały dolegliwości. Możliwe jest schładzanie bolesnego obszaru oraz umieszczanie poduszki pomiędzy kolanami w trakcie snu. Postępowanie fizjoterapeutyczne obejmuje rozluźnianie mięśni wchodzących w skład gęsiej stopy. Wprowadzany jest również stretching oraz ćwiczenia wzmacniające grupę mięśni przywodzicieli oraz mięsień czworogłowy jako podstawowy aparat stabilizujący staw kolanowy. W szczególności istotne jest wzmacnianie mięśnia obszernego przyśrodkowego. Przy doborze ćwiczeń ważna jest analiza biomechaniki ciała w celu określenia przyczyny powstawania dolegliwości. Częstym narzędziem wykorzystywanym przez fizjoterapeutów do tego celu są testy funkcjonalne.

Podczas rehabilitacji szczególnie ważna jest analiza biomechaniki ciała w celu zdefiniowania przyczyn dolegliwości. Znajdź fizjoterapeutę z Rehasport w popularnych lokalizacjach:

Gęsia stopka - ćwiczenia

Ćwiczenie 1. Rozciąganie przedniej części biodra

Klęk jednonóż. Należy zwrócić uwagę, aby miednica była w prawidłowym ustawieniu poprzez podwinięcie kości ogonowej. Ruch tułowiem w przód tak, aby rozciągał się przód uda.

Ćwiczenie 2. Rozciąganie mięśni pośladkowych

W siadzie prostym jedna noga wyprostowana, druga zgięta w kolanie, ustawiona po bocznej stronie kolana nogi wyprostowanej. Należy zwrócić uwagę aby kręgosłup był wyprostowany. Wykonujemy ruch rotacji tułowia w stronę nogi zgiętej tak, aby poczuć rozciąganie w pośladku.

Ćwiczenie 3. Rozciąganie wewnętrznej strony uda

W siadzie rozkrocznym, kolana trzymamy wyprostowane. Należy zwrócić uwagę, aby kręgosłup lędźwiowy był wyprostowany. Z pozycji wyjściowej wykonujemy ruch skrętny tułowia.

Ćwiczenie 4. Rozciąganie mięśni kulszowo-goleniowych

W leżeniu na plecach, noga dolna prosta w kolanie leży na podłożu. Noga górna oparta o ścianę. Powinna być wyprostowana w kolanie tak, aby udo pozostało w pozycji pionowej. W tej pozycji należy pozostać ok. 30-40 sekund

Ile trwa leczenie zapalenia gęsiej stopki? 

Mówi dr Dominik Sojak (ortopeda Rehasport w Gdańsku)

  1. Zawsze zaczynamy od rehabilitacji i fizykoterapii, polegającej na działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, a także terapii manualnej i rozciąganiu. Jeśli przez 4-6 tygodni nie mamy wyraźnego efektu w leczeniu, przy dodatnim obrazie ultrasonograficznym, decydujemy się na ostrzyknięcie kaletki.
  2. Ostrzyknięcie kaletki. Podanie zastrzyku sterydowego może odbywać się pod kontrolą USG, jest dokładniejsze, jednak w przypadku gęsiej stopki nie jest to konieczne. Lekarz ortopeda może podać lek bezpośrednio. Najczęściej podaje się tylko jeden zastrzyk, który w zupełności powinien wystarczyć, aby znieść dolegliwości, albo doprowadzić je do takiego poziomu, które nie są uciążliwe dla pacjenta i które można jeszcze doleczyć rehabilitacją. W stanie ostrzejszym dopuszcza się podanie do trzech zastrzyków w odstępach kilkutygodniowych. Ważne jest, aby po ostrzyknięciu kaletki, unikać aktywności fizycznej do ok. tygodnia. W przypadku wyczynowych sportowców, którzy nie mogą sobie pozwolić na dłuższe zaniechanie treningu, przerwa może być 2-3 dniowa. Jeśli badanie ultrasonograficzne daje obraz kaletki wypełnionej płynem, wykonujemy tzw. drenaż, usuwając płyn za pomocą strzykawki.

Podejrzewasz u siebie gęsią stopkę? Znajdź ortopedę z Rehasport w popularnych lokalizacjach:

Gęsia stopka - jak zapobiegać

Przede wszystkim trzeba zadbać o korekcję biomechanicznych ustawień ciała poprzez wprowadzenie odpowiednich ćwiczeń dostosowanych indywidualnie przez fizjoterapeutę oraz poprawienie biomechaniki biegu. Warto również skonsultować się z trenerem w celu przygotowania odpowiedniego treningu, zarówno biegowego, zawierającego indywidualnie dostosowane obciążenia jak i treningu przygotowania motorycznego.

Gęsia stopka - gdzie szukać pomocy?

Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na gęsią stopkę, a odpoczynek i przerwa w treningach nie pomogły to czas skontaktować się ze specjalistą. Możesz liczyć na pomoc ze strony naszych fizjoterapeutów oraz ortopedów w mieście Warszawa, Poznań, Gdańsk oraz Konin.

Powiązane artykuły:

Poznaj inne możliwe przyczyny powodujące ból kolana w pozostałych obszarach tego stawu.

Bibliografia: 

Autor
RAFAŁ CZEPUŁKOWSKI
RAFAŁ CZEPUŁKOWSKI

Specjalista do spraw content marketingu, dziennikarz sportowy i medyczny. Redaktor naczelny magazynu „Poradnik Zdrowie i Sport”, członek Dziennikarskiego Klubu Promocji Zdrowia, współtwórca wielu artykułów medycznych z zakresu ortopedii i urazowości w sporcie.

Czytaj więcej
Konsultacja merytoryczna
DOMINIK SOJAK
DOMINIK SOJAK

Lekarz w klinice Rehasport, specjalizuje się w ortopedii i traumatologii narządu ruchu z ukierunkowaniem na staw kolanowy, skokowy i barkowy. Pasjonat sportu, szczególnie sportów walki i piłki nożnej. Licencjonowany lekarz PZPN opiekujący się piłkarzami Lechii Gdańsk.

Czytaj więcej