616281181
Zastosowanie artroskopii stawu skokowego
Artroskopia stawu skokowego najczęściej stosowana jest jako metoda diagnostyki i leczenia stawu skokowego po urazach, celem naprawy uszkodzeń chrząstki, więzadeł i kości, a także usunięcia ciał wolnych w stawie, osteofitów (wyrośli kostnych) i zrostów tkankowych, które ograniczają ruchomość w stawie. W uproszczeniu artroskopia stawu skokowego dzieli się na artroskopię przedziału przedniego, czyli z dostępem do stawu od strony palców stopy i artroskopię przedziału tylnego, z dostępem do stawu od strony pięty i ścięgna Achillesa. Lista schorzeń stawu skokowego, które można leczyć za pomocą tej małoinwazyjnej metody leczenia stale ewoluuje i obejmuje:
Konflikt przedni i tylny w stawie skokowym
To schorzenie powodujące dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchomości w pozycji skrajnego zgięcia grzbietowego i podeszwowego w stawie skokowym. Powstaje ono najczęściej po urazie lub jako nakładanie się na siebie mikrourazów stawu i powoduje wytwarzanie się osteofitów (wyrośli kostnych) na krawędzi stawu, które powodują ból i ograniczenie ruchomości. Artroskopia stawu skokowego jest w stanie usunąć konfliktujące ze sobą w pozycjach skrajnych stawu tkanki i osteofity.
Złamania okolicy stawu skokowego
Artroskopia stawu skokowego wykorzystywana jest również przy złamaniach kości strzałkowej, piszczelowej i skokowej. Lekarz ogląda staw skokowy pod kontrolą kamery, oceniając szczelinę i przemieszczenie złamania, stabilność stawu i ewentualne dodatkowe uszkodzenia tkanek, które powstały podczas urazu. Artroskopowo można zespolić fragmenty złamań od strony stawu małymi śrubami i dedykowanymi implantami lub usunąć niewielkie fragmenty kostne (ciała wolne), które nie nadają się do zespolenia.
Niestabilność stawu skokowego
Artroskopia stawu skokowego wykorzystywana jest w leczeniu przewlekłej niestabilności związanej z częstymi skręceniami stawu skokowego. Po wielu skręceniach w stawie skokowym, dochodzi do sytuacji, w której pacjent odczuwa niestabilność stawu skokowego - podczas chodzenia staw ‘ucieka’, a do ponownego skręcenia dochodzi w błahych sytuacjach. Wynika to z faktu całkowitego uszkodzenia lub niewydolności więzadeł (najczęściej skokowo strzałkowego przedniego - ATFL). Przy dłużej nieleczonej niestabilności stawu, w wyniku nieprawidłowego ślizgu w stawie, dochodzi do powstania osteofitów (wyrośli kostnych) na krawędzi stawu, które powodują, że staw skokowy ma ograniczony zakres ruchomości. Przy pomocy artroskopii można naprawić uszkodzone więzadło przywracając stabilność stawu i usunąć osteofity, które ograniczają jego ruchomość.
Ograniczenie ruchomości - zwłóknienia i zrosty w stawie skokowym
Po poważniejszych urazach w obrębie stawu skokowego lub po długim unieruchomieniu w opatrunku gipsowym, może dojść do artrofibrozy czyli zwłóknienia torby stawowej i przerostu błony maziowej. Artroskopia stawu skokowego wykorzystywana jest do usunięcia i uwolnienia zrostów - pozwala to zwiększyć lub przywrócić ruchomość w stawie.
Ciała wolne w stawie
W wyniku urazów, przy przewlekłej niestabilności stawu skokowego, może dojść do uszkodzenia i oderwania drobnych fragmentów kości, które blokują staw skokowy podczas ruchu, dają uczucie przeskakiwania i powodują dolegliwości bólowe. Jest to wskazanie do artroskopii stawu skokowego w celu usunięcia ciał wolnych.
Uszkodzenia kostno-chrzestne w stawie skokowym
Uszkodzenie kostno-chrzęstne (OCL), to oddzielony fragment kości i chrząstki o średnicy kilku-kilkunastu milimetrów, który pojawia się najczęściej jako konsekwencja urazu skrętnego lub złamania, i może prowokować ból i ograniczenie ruchomości w stawie skokowym.
Przy małych uszkodzeniach kostno-chrzęstnych, podczas artroskopii, ortopeda usuwa oddzielony fragment i wykonuje nawiercenia kości (mikrozłamania) celem pobudzenia tworzenia się tkanki bliznowatej przypominającej chrząstkę w miejscu uszkodzenia.
Przy dużych uszkodzeniach dodatkowo można zastosować membranę kolagenową, która będzie zastępować funkcję chrząstki i przeszczepy kości celem wypełnienia ubytku po wydzielonym fragmencie kostno- chrzestnym.
Uszkodzenia więzadeł
Za pomocą Artroskopii stawu skokowego można dokonać naprawy więzadeł łączących kość skokową z kością piszczelową i strzałkową, a także więzadeł tworzących połącznie między kością piszczelową i strzałkową. Przy pomocy dedykowanych implantów i nici więzadła są zszywane lub wzmacniane tak, by odtworzyć ich funkcję.
Zmiany zwyrodnieniowe w stawie skokowym
Po złamaniach i skręceniach w obrębie stawu skokowego, gdy dochodzi do urazu i uszkodzenia chrząstki stawowej, mogą rozwinąć się zmiany zwyrodnieniowe w stawie skokowym lub skokowo piętowym. Pacjent odczuwa je jako ból podczas chodzenia i ograniczenie ruchomości stawu. W takiej sytuacji, często by pozbyć się dolegliwości bólowych i przywrócić pacjenta do aktywności ruchowej, należy wykonać zabieg usztywnienia stawu – artrodezy. Pozwala on na funkcjonowanie bez dolegliwości bólowych. Dzięki artroskopii stawu skokowego można w sposób mało inwazyjny usunąć resztki chrząstki ze stawu i przy pomocy śrub usztywnić staw. Po takim zabiegu można wrócić do aktywności sportowej.
Przebieg operacji
Po przewiezieniu pacjenta na salę operacją, noga jest przygotowywana do zabiegu, a następnie zakłada się na nią opaskę uciskową. Po zastosowaniu przez anestezjologa odpowiedniego znieczulenia (znieczulenie podpajęczynówkowe z dodatkowym znieczuleniem nerwów obwodowych) rozpoczyna się zabieg. Chirurg wykonuje co najmniej dwa małe nacięcia z przodu lub z tyłu kostki, przez które wprowadza się aparat artroskopowy i instrumenty. Do wnętrza stawu wpuszcza się jałowy płyn, aby umożliwić lepszą wizualizację w trakcie zabiegu. Po operacji zakłada się szwy na skórę w celu zamknięcia nacięć portali, przez które były wprowadzane narzędzia i kamera. Na szwy zakładany jest sterylny opatrunek. Artroskopia stawu skokowego trwa od 30 min do 2 godzin, w zależności od tego jaki był uraz i co jest operowane.
Powrót do zdrowia
Po zabiegu można spodziewać się bólu i obrzęku, ale dzięki temu, że zabieg artroskopowy jest zabiegiem małoinwazyjnym, dolegliwości te są nieporównywalnie mniejsze niż przy wykonywaniu takiej operacji z wykorzystaniem dostępu klasycznego z dużym nacięciem skóry i innych tkanek. Przez kilka dni po operacji zaleca się unoszenie kończyny operowanej w spoczynku. Czasem konieczne jest przyjmowanie przez kilka dni doustnych leków przeciwbólowych. Po operacji pacjent przez okres 2-8 tygodni chodzi przy pomocy kul łokciowych lub w ortezie, w zależności od schorzenia, które było leczone poprzez artroskopię stawu skokowego. Pojedyncze szwy skórne zdejmowane są po 2 tygodniach od zabiegu. Pacjent rozpoczyna rehabilitację pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Oczywiście zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej. Najczęściej po zakończonym procesie leczenia powrót do sportu jest możliwy w pełnym zakresie.
Powiązane artykuły:
Poznaj inne możliwe urazy stopy i stawu skokowego.
Bibliografia:
- „Artroskopia stawu skokowego: wskazania i realne oczekiwania” - Tomasz Piontek, Kinga Ciemniewska-Gorzela, Andrzej Szulc - 2007
- Fizjoplaner.pl – „Artroskopia stawu skokowego” - mgr Katarzyna Kumor - 2019
- Ortho Bullets – „Ankle Arthroscopy” - David Abbasi MD - 2021
- National Library of Medicine – „Ankle arthroscopy” - R D Evans, C Pehde, K Ledbetter - 2001
