616281181
Skąd biorą się haluksy?
Haluksy najczęściej są efektem zaburzenia biomechaniki stopy - nieprawidłowo działające siły powodują powstawanie deformacji. Przyczyn haluksów jest wiele, główne to: płaskostopie, choroby ścięgna Achillesa, choroby reumatyczne, uszkodzenia mięśnia piszczelowego tylnego. Dużą rolę w rozwoju palucha koślawego odgrywa skłonność genetyczna do tego schorzenia. Świadczyć o tym może fakt, że w znacznym procencie przypadków występuje on rodzinnie w linii żeńskiej: babcia, córka, wnuczka. Choć ta deformacja dotyczy najczęściej kobiet po 40 roku życia, to problem haluksów może dotyczyć również młodszych pań, a nawet mężczyźni.
Do czynników mogących mieć wpływ na powstawanie haluksów należą również: otyłość, stojący tryb życia, a także uprawianie sportu czy tańca klasycznego (balet). Najczęstszą jednak przyczyną haluksów jest długotrwałe noszenie źle dopasowanego obuwia lub wkładek ortopedycznych. Chodzi tu w dużej mierze o buty z wąskimi i spiczastymi noskami, które uciskają palce w nienaturalnej pozycji. Zdarza się, że z pozoru wygodne trampki lub baleriny, które nie mają odpowiedniej amortyzacji podeszwy, mogą również przyczynić się do osłabienia mięśni i stawów stopy, a tym samym doprowadzić do powstania palucha koślawego. Badania naukowe pokazują, że paluch koślawy w populacjach noszących obuwie występuje około 15 razy częściej niż u ludzi chodzących boso.
| Nie tylko buty na szpilkach mogą być przyczyną powstawania haluksów. |
Objawy haluksów
Podstawowym objawem haluksów jest ból, może pojawić się również stan zapalny objawiający się wzmożonym lokalnym ociepleniem, zaczerwienieniem i pieczeniem. Nieprawidłowo ustawiony paluch nie stabilizuje odpowiednio stopy, pojawiają się problemy z chodzeniem i funkcją stopy. Wąskie obuwie na wysokim obcasie nasila dolegliwości haluksów. W zaawansowanych stadiach „palucha koślawego” często dochodzi do deformacji współistniejących, np. palców szponiastych, młotkowatych, modzeli skórnych, bunionette czy metatarsalgii.
Haluksy - dyskomfort podczas chodzenia
Pacjenci, którym dokucza paluch koślawy, często zastanawiają się czy leczenie haluksów bez operacji jest możliwe. Pod wpływem deformacji pierwszej kości śródstopia zmienia się biomechanika stopy, ponieważ masa ciała rozkłada się na niej nierównomiernie. Paluch przestaje być wystarczająco mocnym punktem podparcia w czasie chodu. Pogarsza się wytrzymałość ścięgien stabilizujących stopę, osłabieniu ulegają mięśnie, dochodzi do wiotkości stawowej. Sporadycznie pojawia się stan zapalny torebki stawowej, obrzęk i bolesność. Takich symptomów nie wolno lekceważyć i powinniśmy udać się do ortopedy, który dobierze odpowiednią metodę leczenia.
Większość haluksów, szczególnie tych nie powodujących dolegliwości bólowych, może być leczona zachowawczo. Przy odpowiedniej prewencji jesteśmy w stanie powstrzymać dalszy rozwój deformacji palucha. Jednym z działań może być zmiana obuwia na takie, które jest prawidłowo dopasowane i nie uciska palców. Ulgę również może przynieść chodzenie boso po miękkim podłożu, a przede wszystkim odpowiednie korekcyjne ćwiczenia na haluksy.
Jak leczyć haluksy?
Jeśli problem pojawia się np. w wieku 30-40 lat, to czy należy reagować?
Tak, stosując profilaktykę, taką jak:
- odpowiednie obuwie,
- wkładki,
- rehabilitację.
Ważna jest też odpowiedź na pytanie, czy operacja haluksów jest konieczna i kiedy należy się jej poddać? - To bardzo indywidualna kwestia. Są osoby z dużą koślawością, a mimo to nie odczuwające dolegliwości bólowych. Decyzja o leczeniu operacyjnym zapada po dokładnym badaniu i rozmowie z pacjentem. Leczenie haluksów najlepiej rozpocząć w jak najkrótszym czasie od zauważenia schorzenia. Zapobieganie pogłębianiu się wady, m.in. przez rezygnację z wąskich butów na wysokim obcasie i stosowanie odpowiednich ćwiczeń, pozwoli uniknąć zabiegu, jakim jest operacja haluksów.
- uporczywych dolegliwości bólowych,
- problemów z dobraniem obuwia
- względów estetycznych.
Medycyna nie znalazła jeszcze skutecznej nieoperacyjnej metody leczenia palucha koślawego. Można spotkać się z szeregiem wkładek i aparatów na haluksy, których stosowanie przynosi chwilową ulgę w dolegliwościach bólowych, ale w dłuższej perspektywie nie są one skuteczne. Profilaktyka w niewielkich deformacjach pozwala na spowolnienie postępu choroby. Skutecznym rozwiązaniem jest jednak dopiero operacja haluksów.
Dowiedz się więcej na temat operacji haluksów realizowanych w Rehasport Gdańsk. Kliknij tutaj.
Ćwiczenia na halusky
Prezentuje fizjoterapeutka Rehasport mgr Estera Pawlak
Ćwiczenie na Haluksy 1Ćwiczenia na haluksy tzw. „krótkiej stopy” – siedząc, połóż stopę na podłożu na trzech punktach podparcia: pięta, I staw MTP (śródstopno-paliczkowy) i V staw MTP, postaraj się rozstawić palce stopy od 2 do 5, bez zadzierania ich do góry. Przybliż staw I MTP do pięty podnosząc łuk podłużny stopy.
Leczenie haluksów wymaga pracy nad propriocepcją stopy – stań boso na stabilnym podłożu na jednej nodze, utrzymując równowagę, postaraj się wytrzymać ok. 1 minuty. Ćwiczenie robimy naprzemiennie dla jednej oraz drugiej stopy. Po opanowaniu tego ćwiczenia możemy zwiększyć jego trudność poprzez zamknięcie oczu lub dodanie niestabilnego podłoża.
Ćwiczenie na Haluksy 3
Rozciąganie mięśni palucha i stopy – złap paluch, skoryguj jego ustawienie tak, aby był w osi, a następnie unieś go do góry na tyle, na ile to możliwe. Utrzymaj tą pozycję przez 30 sekund.
Ćwiczenie na Haluksy 4
Wzmacnianie mięśni odwodzących paluch: złap paluch od strony przyśrodkowej, następnie lekko oporując palcami postaraj się przepchać je paluchem w kierunku przyśrodkowym. Drugą ręką stabilizujemy pozostałe palce stopy.
Ćwiczenie na Haluksy 5
Ćwiczenie aktywizujące mięśnie stopy i palców - rwanie palcami ręcznika papierowego: siedząc, połóż stopy na ręczniku papierowym, następnie postaraj się przerwać ręcznik palcami.
Ćwiczenie na Haluksy 6
Korekcja haluksów przez rozciąganie mięśni palucha i stopy: siedząc, połóż stopę na podłożu, a następnie włóż między paluch a II palec u stopy wewnętrzną krawędź drugiej stopy.
Ćwiczenie na Haluksy 7
Rozciąganie mięśni palców i stopy: chwyć I i V palec stopy, a następnie rozciągnij do granicy bólu.
Ćwiczenie na Haluksy 8
Ćwiczenia na haluksy zwiększające ruchomość palców: siedząc, połóż stopy na podłożu, a następnie unieś pięty tak, aby palce od I do V pozostały na podłożu.
Ćwiczenie na Haluksy 9
Wzmacnianie łuku podłużnego stopy: w pozycji stojącej umieszczamy piłkę tenisową między piętami, następnie wspinamy się na palce nie upuszczając piłki.
Ćwiczenie na Haluksy 10
Rozluźnianie powięzi podeszwowej: w pozycji siedzącej umieszczamy piłkę tenisową pod stopą, następnie naciskamy stopą na piłkę jednocześnie przesuwając ją do przodu i tyłu. Czynność wykonujemy na całej podeszwie stopy.
Na czym polega operacja haluksów?
Jeśli leczenie zachowawcze okazuje się niewystarczające, wówczas tylko operacja haluksa może skorygować zniekształcenie stopy i uwolnić pacjenta od bólu. Zakres zabiegu zależy od nasilenia deformacji. Technik operacyjnych jest wiele, a wyboru dokonuje lekarz po badaniu klinicznym i ocenie zdjęcia rentgenowskiego pokazującego stopień uszkodzenia w obrębie stawu palucha.
Operacja haluksów składa się z procedur obejmujących tkanki miękkie oraz różnego rodzaju osteotomii pierwszej kości śródstopia lub paliczka bliższego palucha. Przecięte kości, w zależności od wybranej techniki operacyjnej, zostają zespolone za pomocą klamer, płytek lub śrub. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu regionalnym. Powodzenie zabiegu na haluksy zależy w dużej mierze od tego, jak ściśle przestrzega się zaleceń lekarza podczas pierwszych kilku tygodni po operacji. Poza wybranymi przypadkami, pacjent już pierwszego dnia po zabiegu może chodzić w specjalnym obuwiu pooperacyjnym z pełnym obciążeniem kończyny. Ważne jest, aby przejść pełną rehabilitację u doświadczonego fizjoterapeuty.
Ile trwa rekonwalescencja po operacji haluksa?
Większość stosowanych w Rehasport metod leczenia operacyjnego haluksów nie wymaga pooperacyjnego unieruchomienia w opatrunku gipsowym. Pacjenci stosują (przez 4-6 tygodni) specjalne obuwie odciążające przodostopie, które pozwala na wczesne rozpoczęcie rehabilitacji. W tym okresie pacjenci używają kul i wykonują ćwiczenia poznane po operacji. Po dwóch tygodniach od operacji haluksów usuwamy szwy i wykonywane jest kontrolne zdjęcie RTG. Kolejne fazy rehabilitacji ukierunkowane są na odzyskanie pełnego zakresu ruchu w stawach stopy, odpowiedniej siły mięśniowej, propriocepcji i kontroli nerwowo-mięśniowej niezbędnej do odtworzenia prawidłowego chodu.
L4 po operacji haluksa
Długość zwolnienia L4 po operacji haluksa zależy od charakteru wykonywanej pracy oraz sposobu poruszania się (np. komunikacja miejska, rower, samochód). Osoby pracujące z domy będą mogły wrócić do pracy już po około tygodniu, pracownicy biurowi po 3-4 tygodniach natomiast osoby pracujące fizycznie lub stojące przez większość dnia powinny sobie zarezerwować nawet do 3 miesięcy.
Skuteczność leczenia haluksów
Prawidłowo dobrana metoda operacyjna może dać skuteczną likwidację problemu haluksów na zawsze. W niektórych jednak przypadkach deformacja palucha może nawracać, a podłożem są skłonności genetyczne do wiotkości stawów.
Poczytaj więcej: Operacja haluksów Gdańsk.
Powiązane artykuły:
Poznaj inne możliwe urazy stopy i stawu skokowego.
Bibliografia:
- Fizjioplaner - "HALUKSY - PALUCH KOŚLAWY - OBJAWY, PRZYCZYNY, LECZENIE" - mgr Michał Angerman -2019
- Harvard Health Publishing - "What to do about bunions" - Dr. James P. Ioli - 2020
- Healthline - "Bunions" - Elaine K. Luo, M.D. - 2017
- Medical News Today - "What you need to know about bunions" - William Morrison, M.D. — By Lori Smith, MSN, BSN, WHNP-BC on February 18, 2019