Zerwanie ścięgna Achillesa

Przewlekłe patologie - przyczyny urazu Achillesa

Często do urazów dochodzi w wyniku przewlekłych patologii – zmiany zapalne, osłabiające ścięgno prowadzą do powstawania mikrouszkodzeń. Spotykane często u biegaczy i nieleczone mogą przewlekle uszkodzić włókna ścięgna Achillesa. Niepokojące sygnały to: ból, trzeszczenie (tarcie) podczas ruchu, ucieplenie, poszerzenie obrysu ścięgna. W przypadku ich wystąpienia zaleca się konsultacje z ortopedą, wykonanie badania USG, ograniczenie wysiłku fizycznego i wdrożenie leczenia (czynniki wzrostu, rehabilitacja).

Zdarzają się również urazy ścięgna Achillesa u osób, które nie miały wcześniej podobnych objawów: sportowców, ludzi aktywnych. W takich przypadkach zerwanie ścięgna następuje w wyniku zaburzeń funkcji nerwowo-mięśniowej, zaburzeń biomechaniki i zbyt dużego obciążenia treningowego. Nieprawidłowe bywa też przygotowanie – brak rozgrzewki, odwodnienie, wysiłek podczas infekcji ogólnoustrojowej.

Na zerwanie ścięgna Achillesa najbardziej narażone są osoby uprawiające sporty, w których często dochodzi do wyskoków, zmian kierunku ruchu i nagłych przyspieszeń (piłka ręczna, squash, badminton, koszykówka, siatkówka).

Zerwanie ścięgna Achillesa - diagnostyka

Największe znaczenie ma wywiad, badanie kliniczne (lekarskie) i badania dodatkowe, jak USG ścięgna Achillesa lub rezonans magnetyczny. Najczęściej urazowi towarzyszy ból w okolicy ścięgna, pojawia się krwiak i obrzęk okolicy łydki, ograniczenie ruchu zgięcia grzbietowego stopy, brak możliwości wspięcia na palce. Lekarz, wykonując badanie, sprawdza czy jest ciągłość ścięgna i czy przenosi ono obciążenie (test Thompsona).

USG ścięgna Achillesa potwierdza uszkodzenie, pozwala określić, na jakiej wysokości doszło do zerwania i jak daleko od siebie znajdują się końce ścięgna (tzw. retrakcja). Jest to istotne z punktu widzenia wyboru ewentualnej techniki operacyjnej odtwarzającej ciągłość.

Uszkodzenie całkowite i częściowe ścięgna Achillesa - metody leczenia

Po przeprowadzeniu badania głównego i badań dodatkowych, jak USG Achillesa, lekarz potrafi określić, czy ścięgno jest zerwane całkowicie czy częściowo. Niektóre uszkodzenie częściowe możemy leczyć zachowawczo unieruchamiając kończynę (but ortopedyczny, gips) i podając preparaty komórek macierzystych i czynników wzrostu. W przypadku uszkodzenia całkowitego, możemy zdecydować się na leczenie operacyjne lub zachowawcze. Leczenie zachowawcze stosowane jest przeważnie u osób, u których istnieją przeciwwskazania do leczenia operacyjnego. Taki wybór wiąże się z długotrwałym (ok. 10 tygodni) unieruchomieniem stawu skokowego. Ważna jest również rehabilitacja ścięgna Achillesa. Drugą możliwością jest leczenie operacyjne.

Operacja ścięgna Achillesa - szycie Achillesa

Całkowicie zerwane ścięgno Achillesa. Szycie ścięgna, można przeprowadzić metodą „na otwarto” lub przezskórnie. Metodą preferowaną jest miniinwazyjne przezskórne szycie Achillesa. Zabieg polega na zbliżeniu kikutów ścięgna specjalnym szwem przeprowadzanym przez małe nacięcia w skórze. Metoda ta umożliwia szybsze obciążanie nogi po operacji i skraca okres unieruchomienia. Znacznie szybciej wdrażana jest też rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa. W przypadkach bardziej skomplikowanych, np. na poziomie przyczepu ścięgna do kości piętowej, leczenie przeprowadza się metodą otwartą. W uszkodzeniach na tle zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych ścięgna, czyli tendinopatii, proponujemy leczenie polegające na rekonstrukcji  ścięgna z użyciem ścięgien mięśni kulszowo-goleniowych (własnych ścięgien pacjenta używanych często w rekonstrukcjach więzadła krzyżowego przedniego). W tej metodzie możliwe jest zarówno leczenie przezskórne, jak i „na otwarto”. W Rehasport szycie ścięgna Achillesa przeprowadzamy w sposób bezpieczny i profesjonalny, dbając o komfort i dobre samopoczucie naszych pacjentów na każdym etapie zabiegu. Z nami zadbasz o swoje zdrowie i szybko powrócisz do aktywności fizycznej.

Rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa

Po operacji ścięgna Achillesa staw skokowy unieruchomiony jest w pozycji zgięcia podeszwowego (aby wyeliminować napięcie naprawianego ścięgna). Stosowane są do tego buty ortopedyczne lub syntetyczny gips. W pierwszych tygodniach pacjent porusza się w asekuracji kul łokciowych. Po dwóch tygodniach, podczas wizyty kontrolnej, lekarz usuwa szwy i rozpoczyna się rehabilitacja ścięgna Achillesa. W pierwszym okresie ukierunkowany jest on na wygojenie ran pooperacyjnych (ograniczenie powstawania zrostów), następnie stopniowo przywracany jest zakres ruchu w stawie skokowym. Ostatnim elementem jest odbudowa siły mięśnia trójgłowego łydki. W każdym etapie rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa to również kształtowanie odpowiednich wzorców ruchowych oraz ćwiczenia kontroli nerwowo-mięśniowej i propriocepcji.

Powrót do pełnej sprawności po całkowitym uszkodzeniu ścięgna Achillesa zajmuje 4-8 miesięcy, w zależności od zastosowanego leczenia i intensywności rehabilitacji. Na każdym etapie leczenie jest monitorowane, w razie potrzeby stosuje się terapię czynnikami wzrostu lub komórkami macierzystymi. Każdorazowo leczenie powinna zakończyć ocena biomechaniczna, której prawidłowe wyniki są warunkiem bezpiecznego powrotu do aktywności sportowej.

O anatomii,  przyczynach, objawach i sposobach leczenia ścięgna Achillesa mówił:

• dr Andrzej Pyda, ortopeda Rehasport w Poznaniu